Waar het gaat om het bezit van hennepplanten, is de strafbaarstelling opgenomen in artikel 3, onder C, van de Opiumwet (OW). Het is verboden een middel als bedoeld in de bij deze wet behorende lijst II dan wel aangewezen krachtens artikel 3a, vijfde lid aanwezig te hebben. Artikel 3, onder B, van de Opiumwet stelt strafbaar het  telen, te bereiden, te bewerken, te verwerken, te verkopen, af te leveren, te verstrekken of te vervoeren van hennepplanten.

Maximumstraffen

De maximumstraffen die hiervoor opgelegd kan worden, is te vinden in artikel 11 Opiumwet:
(..)
2. Hij die opzettelijk handelt in strijd met een in artikel 3 onder B, C of D, gegeven verbod, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste twee jaren of geldboete van de vierde categorie
3.Hij die in de uitoefening van een beroep of bedrijf opzettelijk handelt in strijd met een in artikel 3, onder B, gegeven verbod, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste zes jaren of geldboete van de vijfde categorie
(..)
5. Indien een feit als bedoeld in het tweede of vierde lid, betrekking heeft op een grote hoeveelheid van een middel, wordt gevangenisstraf van ten hoogste zes jaren of geldboete van de vijfde categorie opgelegd. Onder grote hoeveelheid wordt verstaan een hoeveelheid die meer bedraagt dan de bij algemene maatregel van bestuur bepaalde hoeveelheid van een middel.
6.Het tweede lid is niet van toepassing, indien het feit betrekking heeft op een hoeveelheid van hennep of hasjiesj van ten hoogste 30 gram.

Voorarrest
Voorlopige hechtenis is in alle gevallen toegestaan bij een verdenking van het telen, bewerken, verweren van hennepplanten. Waar het gaat om beroeps- of bedrijfsmatige teelt of een grote hoeveelheid kan voorlopige hechtenis worden toegepast op grond van de maximum gevangenisstraf die meer dan 4 jaren bedraagt. In het geval als genoemd in lid 2 (niet bedrijfsmatige teelt; kleine hoeveelheid) kan ook voorlopige hechtenis plaatsvinden, nu dit feit expliciet in artikel 67 lid 1 onder c Sv. wordt genoemd.

In de praktijk zien we dat in de meeste gevallen het blijft bij het ophouden voor een verhoor (maximaal 6 uur). Bij een groter aantal hennepplanten of in zaken waar meer onderzoek nodig is (bijv. naar medeverdachten) kan de verdachte in verzekering worden gesteld voor maximaal 3 dagen. Slechts in de zeer grote strafzaken, volgt voorgeleiding bij de rechter-commissaris en voorlopige hechtenis. 

 > Meer informatie traject voorarrest

Taakstrafverbod

In artikel 22b Sr. is een taakstrafverbod opgenomen. Het telen, bewerken, verwerken of aanwezig hebben van hennepplanten wordt hier niet speciaal als feit genoemd waarvoor bij een eerste overtreding al een taakstrafverbod geldt. Wel is het zo dat er taakstraf niet mag worden opgelegd wanneer de verdachte in de vijf jaar voorafgaande aan het door hem begane feit ook s veroordeeld tot een taakstraf, en dat hij die taakstraf al heeft verricht, of dat de taakstraf is omgezet naar vervangende hechtenis wegens het niet tijdig verrichten ervan. In dat geval is het wel mogelijk  om de taakstraf in dat geval te combineren met een hele korte onvoorwaardelijke gevangenisstraf (bijv. 1 dag) of een geldboete, al dan niet in voorwaardelijke zin, op te leggen in plaats van een taakstraf.

Straffen in de praktijk: oriëntatiepunten LOVS
Om een indruk te krijgen van de straffen die worden opgelegd voor het telen, bewerken, verwerken of aanwezig hebben van hennepplanten zijn allereerst de oriëntatiepunten van het LOVS van belang. 

De oriëntatiepunten gaan uit van het min of meer bedrijfsmatig of in ieder geval met een zekere professionaliteit kweken van hennepplanten in ruimtes zoals een (woon)huis, loods of andere soortgelijke ruimte met als kennelijk doel de verkoop van de geoogste planten. Het betreft een verdachte die voor dit delict first offender is en die niet in het kader van een georganiseerd verband handelt. Uitgangspunt bij hantering van deze oriëntatiepunten is dat het financieel voordeel is of wordt ontnomen en dat de apparatuur is verbeurd verklaard of onttrokken wordt aan het verkeer.

De oriëntatiepunten zien op het aantal planten van een enkele oogst. Wordt door de rechter vastgesteld dat er meerdere keren is geoogst, dan wordt er navenant hoger gestraft. Bij een hennepkwekerij met 320 planten, en een eerder vastgestelde oogst. wordt voor de straftoemeting dus uitgegaan van 640 planten.

In de praktijk zien we vaak dat rechters de volgende berekening hanteren;

• Per 2 planten, 1 uur werkstraf
• Diefstal elektriciteit + 20 uur werkstraf
• Eerdere oogst levert verdubbeling aantal planten op
• Maximale werkstraf is 240 uur
• Medeplichtigheid = 1/3 eraf
• Medeplegen = 1/3 erbij

Straffen in de praktijk: richtlijnen Openbaar Ministerie

De richtlijnen die het Openbaar Ministerie hanteert, wijken weer enigszins af van de oriëntatiepunten die door rechters worden gehanteerd. Daardoor kan de strafeis soms hoger zijn dan de uiteindelijk door de rechter opgelegde straf. Het Openbaar Ministerie hanteert de volgende berekening voor de straftoemeting: 

Hierbij staat 1 punt gelijk aan 1 dag gevangenisstraf, 2 uren werkstraf en € 29,00 geldboete. 

Verder gelden nog delictspecifieke factoren:

• Wanneer er sprake is van medeplegen met anderen, geldt een strafverhoging van 25%
• Bij medeplichtigheid gaat er 33% van de straf af
• Bij een poging tot hennepteelt gaat er ook 33% van de straf af. Een poging tot hennepteelt komt in de praktijk echter nauwelijks voor. Meestal is er in die situatie te weinig bewijs, zodat vrijspraak of sepot volgt.
• Bij recidive binnen 5 jaar na de laatste veroordeling geldt een strafverhoging van 50%. Bij meermalen recidive geldt een verhoging met 100%